Guş Emunim, Amana, Nahala ve Elad gibi dört büyük hareket, Filistin topraklarında demografiyi değiştiren sürecin merkezinde bulunuyor..

İsrail, işgal altında tuttuğu Filistin topraklarında yerleşim ağını her yıl daha da genişletirken, bu genişleme artık yalnızca siyasi tercihlerle değil, organize yapılar tarafından yürütülen bir strateji hâline gelmiş durumda. Özellikle Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te faaliyet gösteren dört büyük hareket, yıllardır Filistinlilerin yaşam alanlarını daraltan projelere öncülük ediyor.

Guş Emunim, Amana, Nahala ve Elad isimli bu yapılar; yerleşim birimlerinin yaygınlaştırılması, yeni kaçak noktaların kurulması, Filistinlilerin mülksüzleştirilmesi ve bölgede demografik dönüşümün sağlanması amacıyla çalışıyor. Bu hareketler, çeşitli devlet kurumlarının dolaylı veya doğrudan desteğiyle etkilerini her dönem artırmayı başardı.

Yerleşim politikasının kökeni: 1967 sonrası strateji

İsrail’in Batı Şeria’yı işgal ettiği 1967 savaşından sonra başlayan yerleşim süreci, ilk aşamada “güvenlik” gerekçesiyle geniş alanların kontrol altına alınması üzerine kuruluydu. Ancak ilerleyen yıllarda bu politika, dini, siyasi ve demografik hedefleri kapsayan kapsamlı bir projeye dönüştü. Bugün Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te 700 binden fazla İsrailli yerleşimci yaşıyor.

Birleşmiş Milletler ise bu yerleşimlerin tamamını uluslararası hukuka aykırı olarak değerlendiriyor ve sürecin iki devletli çözümü imkânsız hale getirdiğini vurguluyor.

Dört büyük hareketin rolü

1. Guş Emunim: “Büyük İsrail” fikrinin öncüsü

1970’lerde kurulan Guş Emunim, dini motivasyonu ön plana çıkaran, Batı Şeria’nın “İsrail toprağı” olduğu iddiasını temel alan bir hareket.
Hedefleri arasında:

• Batı Şeria’da mümkün olan en geniş alanda yerleşim kurmak,

• Yoğun nüfuslu bölgeler de dahil olmak üzere yeni noktalar oluşturmak,

• Yerleşimleri bağlayan yolları geliştirerek altyapıyı yerleşimciler lehine sağlamlaştırmak bulunuyor.

Örgüt, kuruluşundan itibaren radikal yerleşimci gruplar için çekim merkezi oldu ve yerleşim ağının genişlemesinde belirleyici bir rol oynadı.

2. Amana: Örgütlü yerleşim geliştirme yapısı

Guş Emunim’in örgütsel kolu olarak kurulan Amana, özellikle dağlık bölgelerde yeni yaşam alanları inşa etmeye odaklanıyor.
Hareket, hazırladığı uzun vadeli iskan projeleriyle:

• Yeni yerleşim bölgeleri oluşturuyor,

• Mevcut yerleşimlerin nüfusunu artırıyor,

• Golan, Batı Şeria ve eski Gazze yerleşimlerinde genişleme planları yürütüyor.

Amana, yerleşimcilerin bölgeye taşınmasını kolaylaştıran sosyal ve ekonomik programlar geliştirmesiyle biliniyor.

3. Nahala: Yeni yerleşim kurma kampanyalarının merkezi

2005’te kurulan Nahala, Guş Emunim çizgisini daha agresif bir şekilde sürdürüyor.
Hareket:

• Yeni kaçak yerleşim noktalarının kurulmasına öncülük ediyor,

• Siyasi çözümlere karşı çıkıyor,

• Filistinlilerin toprak üzerindeki varlığını reddeden bir yaklaşım benimsiyor.

Aşırı sağ partilerle yakın ilişkileri bulunan Nahala, yerleşimci şiddetini teşvik eden bazı gruplara maddi destek sağlamakla da eleştiriliyor.

4. Elad: Doğu Kudüs’ün demografisini değiştirme hedefi

1980’lerden bu yana faaliyet gösteren Elad Derneği, özellikle Doğu Kudüs’teki Silvan Mahallesi üzerinde yoğunlaşıyor.
Dernek;

• Filistinlilerin mülklerinin kamulaştırılması,

• Eski Şehir bölgesinde Yahudi nüfusun artırılması,

• Tarihî alanlarda kazı ve arkeolojik çalışmaların finanse edilmesi gibi projeler yürütüyor.

Elad'ın hedefi, Kudüs’ün demografik yapısını İsrail lehine dönüştürmek ve Filistinlilerin doğal genişleme alanlarını daraltmak.

Batı Şeria’da fiilî ilhak süreci hızlanıyor

İnsan hakları örgütlerinin son raporlarına göre İsrail, artık yerleşim politikalarında “dondurma” veya “müzakere” yaklaşımını tamamen terk etmiş durumda.
Sadece 2023 sonrası dönemde:

• Yerleşimci sayısı %8'in üzerinde arttı,

• 1000’den fazla Filistinli öldürüldü,

• 20 binin üzerinde kişi gözaltına alındı,

• 7 binden fazla yerleşimci saldırısı kaydedildi.

Filistinli uzmanlara göre bu tablo, Batı Şeria’nın adım adım fiilî ilhak edildiğini gösteriyor ve uluslararası toplumun kararlarına rağmen süreç durdurulamıyor .