Zorlukları Fırsata Dönüştürmenin Gücü: Eleştirel Düşünme
Klinik Psikolog ve Psikoterapist Dr. Yasemin Meriç Kazdal, bireylerin hem iş hem de sosyal yaşamlarında fark yaratabilmeleri için eleştirel düşünme becerisini geliştirmelerinin büyük önem taşıdığını vurguluyor.

Günümüzde bilgiye ulaşmak kolaylaştı ancak bu bilgileri doğru analiz edip karar süreçlerinde sağlıklı biçimde kullanmak her zamankinden daha karmaşık bir hale geldi. Teknik bilgi veya akademik başarı tek başına yeterli olmuyor; bireyin çok yönlü düşünebilmesi, problem çözme ve doğru karar alma süreçlerini yönetebilmesi gerekiyor. Bu noktada devreye “eleştirel düşünme” becerisi giriyor.
Eleştirel Düşünme Nedir?
Dr. Kazdal, “Eleştirel düşünme” kavramının çoğu zaman yanlış anlaşıldığını belirtiyor. “Eleştirmek” kelimesinin olumsuz bir çağrışım yarattığını ancak burada kastedilenin; ön yargılardan arınmış, akılcı ve objektif düşünme biçimi olduğunu ifade ediyor. Eleştirel düşünme; bilgiyi sorgulamak, analiz etmek, çeşitli açılardan değerlendirmek ve mantıklı sonuçlara ulaşmak anlamına geliyor.
Bu yaklaşım bireyi sadece sorunları tespit eden değil, aynı zamanda çözüm geliştiren bir aktöre dönüştürüyor.
İş Dünyasında Neden Önemli?
Modern iş dünyasında artık sadece teknik yeterlilik değil; kriz anlarında inisiyatif alabilme, yaratıcı çözüm üretme ve stratejik düşünme gibi yetkinlikler öne çıkıyor. İşverenler, analitik düşünebilen, verilerle hareket eden ve farklı görüşleri değerlendirebilen bireyleri tercih ediyor. Bu nedenle eleştirel düşünme, kariyer başarısının da anahtarı haline geliyor.
Eleştirel Düşünme Nasıl Geliştirilir?
Bu beceri doğuştan gelmiyor; düzenli pratikle zaman içinde gelişebiliyor. Dr. Kazdal’ın önerdiği bazı adımlar şöyle:
-
Problemi Tanımlayın: Ne ile karşı karşıya olduğunuzu netleştirin, hızlı karar vermekten kaçının.
-
Veri Toplayın: Konuyla ilgili farklı kaynaklardan bilgi edinin.
-
Analiz Edin: Bilgilerin tutarlılığına ve geçerliliğine odaklanın.
-
Farklı Açılardan Bakın: Tek bir perspektifle yetinmeyin, farklı düşünce biçimlerini değerlendirin.
-
Sebep-Sonuç Kurun: Önerdiğiniz çözümün sonuçlarını önceden değerlendirin.
-
Görüş Alışverişi Yapın: Fikirlerinizi paylaşarak zenginleştirin.
-
Sonuçları İzleyin: Uygulama sonrası süreci gözlemleyin ve gerekirse yeniden düşünün.
Yaşamın Her Alanında Rehber
Eleştirel düşünme sadece meslek hayatında değil; aile ilişkilerinden eğitime, bireysel karar süreçlerinden toplumsal farkındalığa kadar pek çok alanda rehberlik eden bir zihinsel beceri. Eğer sıkça aynı sorunlarla karşılaşıyor, çözüm üretmekte zorlanıyorsanız; zihinsel esnekliğinizi artırarak eleştirel düşünme becerilerinizi güçlendirme zamanı gelmiş olabilir.
Dr. Kazdal’a göre bu süreç, bir uzman desteğiyle daha sağlıklı yönetilebilir. Böylece sadece sorunlarla baş etmekle kalmaz, onları fırsatlara dönüştürmeyi de öğrenebilirsiniz.